Principe 8 - Borging

Het waarom
Bij cyclisch werken aan kwaliteit is het borgen van bijvoorbeeld afspraken, resultaten, aanpakken en leerwinst een belangrijk onderdeel. Hierbij kan worden gedacht aan het vastleggen of delen van bepalende factoren en essenties om hiervan te leren. Ook kan borging inhouden dat onderliggende standaarden als norm c.q. referentie fungeren. Zorgvuldige borging werkt duurzame kwaliteitsontwikkeling in de hand en biedt steun bij het bouwen aan een kwaliteitscultuur. Ook biedt het steun in geval van personele wisselingen of externe invloeden.

Een beproefd en veelgebruikt model binnen de kwaliteitskunde is de zogenaamde Deming cirkel. Deze is beter bekend als de PDCA cyclus die ook in de kwaliteitsontwikkeling van het POS een prominente plek heeft als vervolg op de analyse van uitkomsten van de ontwikkelscans. In de visualisering van Principe 8. Borging is de PDCA zichtbaar met de nadruk op de ‘spie’ die visualiseert dat zonder aandacht voor zorgvuldige borging ontwikkeling kan stagneren en leerwinst kan afnemen (de cirkel rolt terug naar beneden).   

Het hoe
In de praktijk van het POS vindt borging op verschillende niveaus en manieren plaats. Voor instellingen, besturen en scholen geldt dat borging ondergebracht is de eigen systemen voor kwaliteitszorg. Deze liggen in lijn met het eigen beleid en dragen bij aan verantwoording op geldende standaarden (lees: interne en externe kwaliteitseisen (NVAO)). Partnerorganisaties hebben dus elk hun eigen systemen voor kwaliteitszorg (én borgingsmethoden). De integrale kwaliteitsontwikkeling binnen het POS moet vervolgens recht doen aan deze systematieken en een overkoepelend kader bieden. Dit maakt dat de systematiek een algemeen karakter kent en ook de borging van leerwinst en opbrengsten een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Het is belangrijk om voor de verschillende rollen in het POS deze verantwoordelijkheid verder te duiden.

Wanneer het gaat over de borging van afspraken, leerwinst en procedures die samenhangen met de kwaliteitsontwikkeling van het POS als geheel wordt ook gebruik gemaakt van aanvullende werkwijzen. Te denken valt aan de ontwikkelscans die aan de hand van een PDCA cyclus worden vertaald naar ambities (die worden verweven in het eigen schoolbeleid). Ook maakt de werkwijze met de panelgesprekken het ophalen van kwaliteitsinformatie en de borging van afspraken mogelijk.

Borging en kennisdeling op het niveau van het partnerschap als collectief is een echter een lastige uitdaging. Dit komt onder andere door de grote diversiteit van activiteiten en uiteenlopende ontwikkelstadia en -thema’s in de verschillende regio’s en domeinen. Omdat eigenheid en een groot goed is, is van uniformering nauwelijks sprake en is het behouden van balans tussen borging en experimenten met nieuwe initiatieven een uitdaging. Daarbij betekent borging in ieder geval niet dat er ordners volgeschreven moeten worden met afspraken, regels en procedures. De uitdaging is juist om leerwinst in te bedden in het kwaliteitsdenken en de kwaliteitscultuur in het POS (binnen scholen, de PABO’s, de domeinen, rollen etc.). Voorwaardelijk vraagt dit om bewustzijn en het verantwoordelijkheidsgevoel dat iedereen in het POS bijdraagt aan kwaliteit.